Jak legalnie używać zdjęć z Internetu? Darmowe zdjęcia w internecie.

Jeśli prowadzisz sekcję „Blog” w swoim sklepie internetowym lub firmowy profil w mediach społecznościowych, to dobrze wiesz, jak ważna jest atrakcyjna oprawa graficzna Twoich wpisów. Ciekawe i pasujące do tematu zdjęcia nie tylko przyciągają uwagę czytelników i zachęcają ich do interakcji, ale też mają pozytywny wpływ na pozycjonowanie treści. Wielu naszych klientów ma jednak problem z pozyskiwaniem dobrych jakościowo zdjęć. Nie każdy ma czas i możliwości, by robić je samemu, a zakup fotografii z portfolio profesjonalisty to spory koszt. Czy można wykorzystać zdjęcie z Internetu bez płacenia? I tak, i nie. Zaraz wszystko wyjaśnimy!

Zdjęcia z Internetu a prawa autorskie

Często słyszymy o prawach autorskich w kontekście utworów muzycznych lub dzieł literackich. Zwykle zapominamy o tym, że dotyczą one również fotografii, grafik oraz innych owoców pracy artystycznej. W sieci krąży mnóstwo zdjęć i animacji, które z pozoru wydają nam się „bezpańskie”. Wystarczy przecież wpisać przykładową frazę „tygrys” w Google, a w zakładce „Grafika” wyświetlą nam się dziesiątki zdjęć tych pasiastych kocurów. Czy możemy takie zdjęcie pobrać i wykorzystać do własnych celów? Absolutnie nie. Ponieważ zgodnie z prawem, kopiowanie i rozpowszechnianie fotografii bez odpowiedniej licencji lub zgody autora może grozić wysoką karą finansową. A nawet procesem sądowym.

Czym są prawa autorskie?

Prawa autorskie to zestaw przepisów prawnych, które chronią twórców przez nadanie im wyłącznych praw do ich dzieł. Głównym celem wspomnianych wyżej praw jest zapewnienie autorom pełnej kontroli nad owocami ich pracy twórczej/artystycznej oraz zagwarantowanie im określonych korzyści finansowych za wykorzystanie tychże owoców przez osoby trzecie. Prawa autorskie dzielą się na prawa majątkowe (dotyczące ekonomicznych korzyści z dzieła) i moralne (osobiste prawa twórcy, jak prawo do autorstwa i integralności dzieła). Warto dodać, że w większości krajów prawa autorskie powstają automatycznie w momencie stworzenia dzieła. Nie wymagają rejestracji, choć rejestracja może służyć jako dowód autorstwa. Oznacza to, że jeśli jakieś zdjęcie zostało umieszczone w Internecie, to na pewno ma ono swojego autora. A bez jego zgody lub udzielonej przez niego licencji, nikt nie ma prawa kopiować, rozpowszechniać czy wykorzystywać tej fotografii do swoich celów.

Darmowe banki fotografii, czyli sprawdzony sposób na to, jak legalnie używać zdjęć z Internetu

Bank zdjęć stockowych to platforma internetowa, na której fotografowie, graficy i artyści mogą udostępniać swoje prace, a użytkownicy mogą je przeglądać, kupować lub pobierać za darmo na ściśle określonych warunkach. Zdobyte w ten sposób zdjęcia można bez przeszkód wykorzystywać do celów komercyjnych, nie martwiąc się o kary finansowe czy inne roszczenia ze strony autora. Platformy stockowe oferują swoje usługi odpłatnie (np. opłata za jedno wybrane zdjęcie), na zasadach subskrypcji (klient ma wykupiony miesięczny pakiet, który upoważnia go do pobrania określonej liczby grafik) lub za darmo (po spełnieniu wymogów serwisu). Wśród najlepiej ocenianych przez Internautów i bezpłatnych banków zdjęć stockowych możemy wymienić następujące platformy:

Darmowe zdjęcia na licencji CC0

Pixabay – jest to bardzo popularny serwis, który posiada rozbudowaną galerię zdjęć, grafik wektorowych oraz ilustracji i filmów z różnych kategorii. Wszystkie materiały dostępne na Pixabay są objęte licencją Creative Commons Zero (CC0), co oznacza, że można je wykorzystywać bez podawania źródła oraz modyfikować w celu dostosowania ich do własnych potrzeb. Na co pozwala i jakich działań zabrania serwis?

Źródło: Content License Summary (pixabay.com)

Pexels – kolejny darmowy bank zdjęć z rozbudowaną kolekcją materiałów graficznych wysokiej jakości. Tu również zdjęcia udostępniane są użytkownikom na warunkach licencji CC0 i podobnie jak w przypadku Pixabay możliwa jest edycja pobranych materiałów. Co można, a czego nie wolno robić?

Źródło: Licencja — Pexels

Unsplash – serwis znany z wysokiej jakości kolekcji zdjęć, który oferuje tysiące darmowych obrazów, które można wykorzystać zarówno w celach komercyjnych, jak i niekomercyjnych. Korzystając z tej platformy, możemy bezpłatnie pobierać i modyfikować materiały:

źródło: License | Unsplash

Korzystanie z darmowych banków zdjęć stockowych z pewnością ułatwi i uatrakcyjni Twoją pracę w zakresie tworzenia angażujących i dopracowanych pod kątem estetycznym treści na stronę internetową i social media. Wybierając jeden z powyższych serwisów:

• oszczędzasz czas,
• zyskujesz bezpłatne i różnorodne zdjęcia o satysfakcjonującej jakości,
• masz pewność, że Twoje działania są legalne i nie łamią praw autorskich.

Mamy nadzieję, że ten wpis przekona Cię do tego, że nie warto pobierać grafik z Internetu na zasadzie „kopiuj-wklej”. Nie trzeba wiele wysiłku, by zdobyć potrzebne materiały bezpiecznie, legalnie i bezpłatnie. Wystarczy, że założysz konto na Pixabay, Pexels lub Unsplash’u, co zajmie Ci zaledwie kilka minut. Jeżeli zaś lubisz tworzyć grafiki samodzielnie, możemy polecić Ci podstawową wersję Canvy.

Licencje Creative Commons, czyli „pewne prawa zastrzeżone”

Wcześniej wspomnieliśmy już, że niektóre darmowe serwisy stockowe udostępniają zdjęcia i grafiki na licencji Creative Commons Zero i wówczas, po ich pobraniu i umieszczeniu na stronie, nie trzeba podawać informacji, skąd dane materiały pochodzą. Błędem jest jednak założenie, że można z nimi postępować w dowolny sposób. Licencje Creative Commons (bo jest ich kilka rodzajów) działają na zasadzie „pewne prawa zastrzeżone”, a nie „wszelkie prawa zastrzeżone”. To mimo wszystko sugeruje pewne ograniczenia w postępowaniu z utworami/dziełami udostępnionymi na ich podstawie. Najczęściej spotykane licencje CC to:

• CC BY – oznacza, że wykorzystanie utworu/dzieła do własnych celów wymaga oznaczenia jego autora (dodanie BY jest obligatoryjne dla wszystkich poniższych licencji CC),
• CC NC – oznacza, że udostępniony materiał można wykorzystać tylko i wyłącznie do celów niekomercyjnych,
• CC SA – oznacza, że pobrany materiał można modyfikować, ale jego dalsze rozpowszechnianie w zmienionej wersji także musi odbywać się na prawach licencji CC SA,
• CC ND – oznacza, że pobranego materiału nie można modyfikować, a jego użycie jest dozwolone tylko w celach niezarobkowych.

Licencja CC0 jest najbardziej elastyczna, ponieważ w tym przypadku twórca niejako „zrzeka się” swoich praw autorskich do utworu/dzieła. „Zrzeczenie się” praw celowo zapisane jest w cudzysłowie. Dzieje się tak ponieważ w wielu krajach, odstąpienie od osobistych praw autorskich, jest po prostu niemożliwe i takie prawo obowiązuje np. w Polsce. CC0 rozumiane jest w naszym porządku prawnym jako przekazanie praw do utworu wybranej domenie publicznej. Dzięki licencji CC0 każdy może kopiować, modyfikować, rozpowszechniać, wykonywać publicznie i wykorzystywać udostępnione dzieło w jakikolwiek sposób, i to bez żadnych ograniczeń, poza tymi, które nakłada na nas prawo. Nie ma wymogu przypisywania autorstwa, co odróżnia tę licencję od innych licencji Creative Commons. Warto zaznaczyć że, mimo iż licencja CC0 pozwala na rezygnację z majątkowych praw autorskich, pozostałe prawa, takie jak prawa do prywatności czy prawa osobiste, mogą nadal obowiązywać.

W jakich sytuacjach konieczne jest podanie źródła pobranej grafiki?

Podanie źródła pobranej grafiki jest konieczne w sytuacjach, gdy dana grafika jest chroniona prawami autorskimi i gdy twórca lub posiadacz praw wymaga przypisania autorstwa. Taki wymóg stosuje np. Wikimedia Commons. Pochodzenie zdjęcia oznaczamy:

• gdy jest ono udostępnione na licencji, która wymaga uznania autorstwa np. CC BY,
• gdy chcemy wykorzystać daną grafikę w artykule, publikacji lub pracy naukowej,
• gdy chcemy wykorzystać grafikę bez licencji do użytku komercyjnego,
• gdy chcemy wykorzystać grafikę, której twórcą jest np. znajomy fotograf,
• gdy takie są warunki korzystania z banku zdjęć stockowych.

Generalnie najbezpieczniejszym wyjściem jest korzystanie z materiałów, które są udostępnione na licencji CC0. Nie musimy się wówczas głowić nad tym, czy zdjęcie trzeba podpisać, czy też nie. W każdej innej sytuacji należy sprawdzić status prawny danej grafiki i zasady jej użytkowania, by uniknąć naruszenia praw autorskich. Jeśli zdjęcie wymaga podpisania, należy podać: kto jest jego autorem, jaki jest tytuł zdjęcia (o ile istnieje), jaki jest jego adres oraz na jakiej licencji zostało udostępnione. Wszystko to warto jeszcze podlinkować, aby zachować pełną przejrzystość.